Komisioni Europian ka publikuar gjetjet kyçe të Raportit të Progresit për Kosovën për vitin 2023.
Në raport thuhet se Qeveria e udhëhequr nga Vetëvendosje ende mban një shumicë solide në Kuvend dhe vazhdoi të shtyjë përpara me agjendën e saj ambicioze të reformës në BE, raporton Gazeta Express.
“Megjithatë, mungesa e vazhdueshme e bashkëpunimit ndërpartiak dhe mosmarrëveshjet brenda shumicës rezultuan të ishin një sfidë për reformat. Përveç kësaj, anëtarët e Kuvendit të Listës Srpska bojkotuan punën e Kuvendit”.
Megjithatë, periudha raportuese dëshmoi arritje të rëndësishme legjislative, duke përfshirë reformën zgjedhore, thuhet më tej.
Në raport, Kosovës i kërkohet të bëjë më shumë kompromise në dialogun me Serbinë për të çuar më tej normalizimin e marrëdhënieve.
“Në përgjithësi, Kosova ka mbetur e angazhuar në dialogun e lehtësuar nga BE-ja për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, por duhet të demonstrojë përkushtim më serioz, të shtojë më shumë përpjekje dhe të bëjë kompromise për të çuar përpara procesin e normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë. Kosova duhet të mbajë zotimet e saj të dialogut dhe të angazhohet për zbatimin e plotë të të gjitha marrëveshjeve të kaluara të dialogut dhe Marrëveshjes për Rrugën drejt Normalizimit dhe Aneksit të Zbatimit të saj”, thuhet në fillim të raportit.
KE thotë se Kosova dhe Serbia pritet të angazhohen në mënyrë më konstruktive për të mundësuar që negociatat për marrëveshjen gjithëpërfshirëse të normalizimit ligjërisht të detyrueshme të fillojnë dhe të tregojnë fleksibilitet për të bërë përparim të shpejtë dhe konkret.
“Normalizimi i marrëdhënieve është një kusht thelbësor në rrugën europiane të të dyja palëve dhe të dyja rrezikojnë të humbasin mundësi të rëndësishme në mungesë të përparimit. Situata në veri të Kosovës është ndikuar nga disa kriza me intensitet të ndryshëm për një sërë çështjesh, me një sulm të dhunshëm kundër Policisë së Kosovës më 24 shtator 2023, që përbën përshkallëzimin më të rëndë të viteve të fundit. Në kuadër të këtij sulmi u gjetën sasi të mëdha të armëve të vogla dhe të lehta (SALË). BE pret që autorët të kapen dhe të sillen shpejt para drejtësisë dhe Serbia të bashkëpunojë plotësisht dhe të ndërmarrë të gjitha hapat e nevojshëm në këtë drejtim”.
Raporti shton se kriza të tjera gjatë periudhës raportuese u shkaktuan nga çështjet e lirisë së lëvizjes, veçanërisht targave, pas vendimit të Qeverisë së Kosovës më 29 qershor 2022 për të zbatuar ri-regjistrimin e të gjitha automjeteve me targa të Kosovës.
“Kjo çoi në tensione në korrik 2022 dhe vazhdoi përmes ngritjes së postblloqeve dhe dorëheqjes kolektive të serbëve të Kosovës nga institucionet e Kosovës në nëntor 2022. Pas tërheqjes së serbëve të Kosovës nga institucionet e Kosovës, u organizuan zgjedhje të pjesshme lokale në katër komunat në veriun e Kosovës. Të planifikuara fillimisht për dhjetor 2022 dhe më pas të shtyra për 23 prill 2023, zgjedhjet e pjesshme për kryetar komune dhe asamble u mbajtën në përputhje me kornizën ligjore të Kosovës dhe u bënë përpjekje që ato të zhvillohen në mënyrë të qetë dhe të rregullt. Megjithatë, pavarësisht Marrëveshjes historike për rrugën drejt normalizimit të arritur në Bruksel më 27 shkurt dhe aneksit të zbatimit të saj të rënë dakord në Ohër, Maqedonia e Veriut, më 18 mars 2023 dhe pavarësisht se Kosova ka zgjatur afatin për regjistrimin e kandidaturave për zgjedhjet e pjesshme lokale, jo të gjitha partitë dhe komunitetet e shfrytëzuan të drejtën e tyre demokratike për të marrë pjesë dhe votuar”.
Pjesëmarrja shumë e ulët (3.47% e votuesve), pas bojkotit të komunitetit serb të Kosovës, tregoi se këto zgjedhje nuk ofrojnë zgjidhje politike afatgjatë për këto komuna, thuhet më tej.
“Mbetet imperativ që të rikthehet një situatë ku serbët e Kosovës marrin pjesë aktivisht në qeverisjen lokale, policimin dhe gjyqësorin në veri të Kosovës. Zgjedhjet e parakohshme lokale duhet të mbahen sa më shpejt në të katër komunat, të organizuara në mënyrë plotësisht gjithëpërfshirëse dhe me pjesëmarrjen e pakushtëzuar të serbëve të Kosovës”.